Dit jaar kreeg ik een herdenkingsmunt thuisgestuurd vanwege bevrijdingsdag. Ook nodigden de Veteranen Helmond me uit voor de dodenherdenking. Ondanks dat ik wat slechte herinneringen heb bewaard aan deze evenementen besloot ik dit jaar wel op de uitnodiging in te gaan. Nog steeds sceptisch vertrokken we ruim op tijd richting Hortensiapark in Helmond alwaar zich al een behoorlijke massa had verzameld.
Na de gebruikelijke ceremoniële verplichtingen volgde de taptoe en de 2 minuten stilte. Kort hierna hield de Burgemeester een betoog en de inhoud verraste mij in positieve zin. Deze kersverse Burgemeester van Helmond, Sjoerd Potters, wist me te raken met zaken die je normaliter niet hoort in de doorgaans politiek correcte toespraken. Hij stond niet alleen stil bij een Helmonder die daags na de oorlog stierf maar ook bij het feit dat deze verraden werd door zijn buur. Dat wordt namelijk al te vaak vergeten.
We willen, over het algemeen, niet weten dat er naast enkele honderden verzetsstrijders en andere helden het duizendvoudige aan verraders, NSB’ers, meewerkende ambtenaren en sympathisanten waren in Nederland. Mijn Burgemeester legde daar heel even de pijnlijke vinger op, alsof hij wilde zeggen dat we juist dit goed moeten onthouden. Juist in deze tijd van kliklijnen moeten we daar goed bij stil staan. Als het gezag mensen tegen elkaar opzet en uitnodigt elkaar te verraden. Burgemeester Potters stond er bij stil wat de impact hiervan op de gemeenschap is, “het vertrouwen in elkaar en de manier waarop mensen naar elkaar keken“.
Hij benoemde hiermee de polarisatie van destijds die pas echt duidelijk werd na de oorlog. De meesten werkten mee met de nieuwe gezagsdragers en waren gezagsgetrouwe burgers die hun “plicht deden“, niet alleen in opdracht van de bezetters maar wellicht meer nog in opdracht van de Nederlandse handhavers die eveneens de lijn van het gewijzigde gezag volgden. Onze burgervader zette de toon door met de woorden over “Helmonders die hun leven riskeerden om anderen te helpen” en dus de wet overtraden en het gezag tartten.
Ook dat is een deel van onze geschiedenis en ook dat mogen wij nooit vergeten. De keuze tussen goed en kwaad. De keuze tussen ergens voor staan en kiezen voor je eigen veiligheid. De Tweede Wereldoorlog ligt inmiddels bijna 80 jaar achter ons maar de lessen blijven actueel. We zien de wereld om ons heen veranderen. We zien hoe kwetsbaar democratische rechtstaten zijn en we merken de spanningen die dit teweeg brengt in onze eigen samenleving.
Hoe zorgen we ervoor dat we met elkaar in gesprek blijven, ook als we het niet eens zijn met elkaar? Hoe zorgen we ervoor dat niemand zich gedwongen voelt om een keuze te moeten maken?
Deze woorden raakten mij. Hoe Sjoerd deze woorden ook bedoeld heeft, ik moest hierbij denken aan de vele vrijdenkers die de dissidenten van onze tijd werden. Ik moest denken aan Els van Veen die haar patiënten naar eer en geweten wilde helpen, maar verraden werd door medemensen. Of Rob Elens die, doordat mensen hem aangaven, nog altijd voor de rechter staat. Ik kan het hele rijtje wel weer opnoemen maar het staat HIER te lezen.
Vrijheid vraagt iets van ons allemaal. Vrijheid vraagt van ons dat we ons uitspreken wanneer onze rechtstaat onder druk komt te staan. EN vrijheid vraagt om begrip, om mildheid, om moed. De moed om voor elkaar op te komen. De moed om niet weg te kijken als er onrecht is. En de moed om een stap naar voren te zetten.
Natuurlijk is het mogelijk dat Burgemeester Potters deze woorden anders bedoeld. Misschien sorteert hij wel voorzichtig voor op de lijn van zijn beroemde partijgenoot die inmiddels aan het roer van de NATO staat. Maar ik wil deze woorden letterlijk blijven nemen; ik wil de pure inhoud van deze gedachte horen want onze democratische rechtstaat staat onder druk als we eenzijdig worden voorgelicht en aangevallen worden wanneer we anders denken en handelen. Niet alleen t.a.v. de cojona-plandemie maar ook jegens Oekraïne en klimaatverandering. We moeten niet vergeten dat 80 jaar geleden Willy Rooyackers werd verraden door een gezagsgetrouwe burger die waarschijnlijk, onder invloed van de propaganda, dacht dat hij het juiste deed. Hij volgde de wetten en regels van die tijd.
Bij het woord propaganda denken velen aan de nazi’s en de wijze waarop deze iedereen bijzonder eenzijdig hebben voorgelicht. Ze lieten geen ruimte voor andere meningen en inzichten. De les die we moeten leren van dit alles is dat dit van alle tijden is. Velen slikken momenteel de informatie van de geheime diensten en NATO als zoete koek en doen de informatie vanuit Rusland af als propaganda.
De meesten vertrouwen op de informatie van WHO en RIVM en verwerpen andere geluiden als nepnieuws. Het gros van de wereldburgers geloven de berichten over een klimaatcrisis en noemen critici onbetrouwbaar.
Maar wat als het andersom is? Of als de waarheid zelfs maar in de midden ligt?
Vrijheid vraagt iets van ons allemaal. Vrijheid vraagt van ons dat we ons uitspreken wanneer onze rechtstaat onder druk komt te staan. EN vrijheid vraagt om begrip, om mildheid, om moed. De moed om voor elkaar op te komen. De moed om niet weg te kijken als er onrecht is. En de moed om een stap naar voren te zetten.
Na afloop bedankte ik mijn Burgemeester voor zijn woorden en vandaag ging ik naar de bijeenkomst ter ere van bevrijdingsdag bij het Huis voor de Stad. Er was een lunch georganiseerd en Sjoerd schepte persoonlijk mijn soep op als een nederig ambtenaar in dienst van zijn burgers. Wederom bedankt. Ik wil geloven dat zijn woorden oprecht waren en hij er dezelfde gedachte bij had als ik. Ik wil geloven dat er nog politici zijn die voor de burger zorgen.
